شناسایی الگوی مطلوب جمعیت در اسلام با تأکید بر اندیشه‌ی علامه حسینی طهرانی؛ به روش تحلیل مضمون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی با اصالت

نویسندگان

1 پژوهشگر، دانشکده پیامبر اعظم (ص)، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران

2 پژوهشگر، اندیشکده توسعه دانش مسئله محوری متد، تهران، ایران

چکیده

چالش‌های معاصر در حوزه جمعیت، به‌ویژه تأثیر سیاست‌های جهانی کنترل جمعیت بر هویت فرهنگی و اجتماعی جوامع مسلمان، نیازمند طراحی الگویی جامع و مبتنی بر آموزه‌های اسلامی است که بتواند ابعاد کمی و کیفی جمعیت را هم‌زمان مدنظر قرار دهد. این پژوهش باهدف استخراج الگوی مطلوب جمعیت در اسلام با تأکید بر اندیشه‌های علامه محمدحسین حسینی طهرانی انجام شده است. روش شناسی پژوهش کیفی حاضر، تحلیل مضمون با استفاده از نرم‌افزار مکس کیودا (2020‌MAXQDA) بوده است. جامعه آماری این پژوهش شامل آثار علامه محمدحسین حسینی طهرانی، به‌ویژه کتاب‌های رساله نکاحیه، انوار الملکوت و مجموعه بیانات ایشان است که با رویکردی استقرایی به استخراج مضامین پرداخته شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که از میان 91 مضمون نقل قول شده، 232 مضمون پایه، 29 مضمون سازمان‌دهنده و 7 مضمون فراگیر استخراج شده است. مضامین فراگیر شامل «مبارزه با توطئه‌های جهانی و سیاست‌های ضد جمعیتی علیه مسلمانان»، «تبعات منفی داروهای ضدبارداری در جلوگیری از رشد جمعیت مسلمانان»، «حرمت عقیم‌سازی در اسلام و آسیب به خلقت خداوند»، «حرمت سقط جنین و عزل در اسلام»، «لزوم افزایش جمعیت و اعتماد به رزاقیت خداوند»، «نقش حیاتی زنان در تداوم نسل و رشد معنوی جامعه اسلامی» و «اولویت مادری در اسلام و ضرورت توازن آن با مسئولیت‌های اجتماعی زنان» است. تایج پژوهش نشان می‌دهد که الگوی مطلوب جمعیت در اسلام، مبتنی بر تقویت بنیان خانواده، اعتماد به رزاقیت الهی، و تأکید بر نقش زنان در تداوم نسل و رشد معنوی جامعه، می‌تواند به‌عنوان راهکاری جامع برای مقابله با چالش‌های معاصر جمعیتی به‌کار گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identifying the Population Optimal Model in Islam with Emphasis on the Thoughts of Allameh Hosseini Tehrani; Using Content Analysis Method

نویسندگان [English]

  • Mohammad Aghili 1
  • Alireza Rahnama 2
1 Researcher, Faculty of the Prophet, Imam Hussein University, Tehran, Iran
2 Researcher, Method Problem-Oriented Knowledge Development Think Tank, Tehran, Iran
چکیده [English]

Contemporary challenges in the field of population, particularly the effects of global population control policies on the cultural and social identity of Muslim communities, demand a model rooted in Islamic teachings that encompasses both quantitative and qualitative dimensions. This research aims to develop an ideal population model in Islam, with a focus on the thoughts of Allameh Mohammad Hossein Hosseini Tehrani. Utilizing a qualitative methodology, thematic analysis was conducted with the support of MAXQDA software (2020). The research examines Allameh's works, including "Resaleh Nikahieh," "Anwar al-Malakut," and his collection of statements, to extract themes through inductive analysis. The study identifies 91 quoted themes, 232 foundational themes, 29 organizing themes, and 7 overarching themes. These overarching themes encompass "resisting global conspiracies and anti-population policies targeting Muslims," "negative impacts of contraceptive drugs on Muslim population growth," "prohibition of sterilization in Islam as harm to God’s creation," "ban on abortion and withdrawal in Islamic teachings," "necessity of increasing population and trust in divine providence," "the crucial role of women in generational continuity and spiritual growth of Islamic societies," and "prioritizing motherhood alongside balancing women’s social responsibilities." The findings emphasize that the Islamic population model, rooted in the strengthening of family values, trust in divine providence, and recognition of women’s pivotal role in continuity and spiritual development, can serve as a holistic response to the modern population crisis. It aligns with Islamic principles while addressing social and cultural challenges faced by Muslim communities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • islam
  • Population Optimal Model
  • Thematic Analysis
  • Resaleh Nekahiye
  • Allameh Hosseini Tehrani

Copyright ©, Mohammad Aghili, Alireza Rahnama.

License

Published by Imam Hossein University. This article is published under the Creative Commons Attribution (CC BY 4.0) licence. Anyone may reproduce, distribute, translate and create derivative works of this article (for both commercial and non-commercial purposes), subject to full attribution to the original publication and authors. The full terms of this licence may be seen at http://creativecommons.org/licences/by/4.0/legalcode 

مراجع

Alipour, M., & Sharahi, A. (2023). Analysis of the Experiences of U.S. Non-Governmental Organizations in Addressing Sexual Deviations. Population and Development Quarterly, 1(1), 87–129. https://pdj.ihu.ac.ir/article_208599_d16d06193967efcf38afc8a04124199a.pdf  (In Persian)
Barnes, H., & Becker, H. (1992). History of Social Thought. Translated by J. Yousefian. Tehran: Hamrah, Vol. 2, pp. 402–403. (In Persian)
Es-haqi Mosakouni, S., & Es-haqi Mosakouni, S. (2022). Childbirth and Population Growth from the Perspective of Quranic Verses. 10th International Conference on Humanities, Social Sciences, and Lifestyle. Retrieved from https://civilica.com/doc/1542517 (In Persian)
Eslami, R. (2013). The Desirability of Population Growth of Muslims from a Jurisprudential Perspective. Fiqh, 20(78), 113–134. (In Persian)
Fouladi Vanda, M. (2020). Analyzing the Role of Population in Islam and Its Position in the Islamic System. Imam Khomeini Educational and Research Institute, 10(4), 41EP. (In Persian)
Hoseini Tehrani, S. M. H. (1996). Treatise on Marriage: Population Reduction, A Severe Blow to Muslims. Mashhad: Institute for Translation and Publication of Islamic Sciences. (In Persian)
Kalantari, S. (1996). Fundamentals of Demography. Tehran: Mani. (In Persian)
Khamenei, A. (2010). Speech on Population Growth. Retrieved from https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=10664 (In Persian)
Majlesi, M. B. (1983). Bihar al-Anwar. Tehran: Al-Wafa Institute. (In Persian)
Mirhashemi, Z. S., & Jalili Kalhori, T. (2017). Explaining and Analyzing Views Derived from Quranic Verses and Narrations on the Strategic Policy of Increasing Births in Islam. Journal of Women and Family Studies, 5(2), 153–192. https://doi.org/10.22051/jwfs.2017.9418.1127
Owraei, H. (2024). Teleology of Population Growth from the Perspective of the Holy Quran with Emphasis on Allameh Tabatabaei’s Views in Tafsir Al-Mizan. Population and Development Quarterly, 1(2), 121–146. https://pdj.ihu.ac.ir/article_208919_65edf28dffae92c265dab46544514008.pdf (In Persian)
Plato. (1985). The Republic. Translated by F. Rouhani. Tehran: Scientific and Cultural Publications. (In Persian)
Rousseau, J. J. (1962). The Social Contract. Translated by G. Zirakzadeh. Tehran. (In Persian)
Sagha Biria, M. J., Aboutorabi, A., & Cheraghi Koutiani, E. (2024). Islam's Perspective on Children and Population: Quantity or Quality? Quran and Social Sciences Quarterly, 4(2), 170–200. https://doi.org/10.22034/arq.2024.206183
Salehnezhad, A., & Shadmanfar, M. H. (2024). Designing an experience management model based on the statements of imam khamenei. Strategic Management of Organizational Knowledge, 7(1), 19-52. https://doi.org/10.47176/smok.2024.1670
Severin, W. J., & Tankard, J. W. (2007). Communication Theories. Translated by A. Dehghan. Tehran: University of Tehran. (In Persian)
Shadmanfar, M. H., & Makvandi, F. (2024). Identifying barriers and facilitators of organizational knowledge sharing. International Journal of Innovation in Management, Economics and Social Sciences, 4(2), 23–43. https://doi.org/10.59615/ijimes.4.2.23
Shams, Z., & Najafi, M. J. (2022). Examining Barriers to Childbirth from the Perspective of Quranic Verses and Narrations (Critique of Feminism Arguments). Interpretation Studies, 8(16), 99–126. (In Persian)
Sheikh Shabani, S. A. A. (2023). Imami Leaders and Cultural Strategies for Childbirth. Islamic Propagation Research Journal, 2(6), 73–98. https://doi.org/10.22081/ofogh.2022.63737.1059 (In Persian)
Sohrabi, H. R. (2022). Investigating Strategies for Population Growth in Iran Based on Islamic Lifestyle. Research Journal of Culture and Religious Knowledge, 3(1), 35–46. (In Persian)
Tabatabaei, S. M. H. (1996). Al-Mizan fi Tafsir al-Quran. Qom: Islamic Publication Office of the Society of Seminary Teachers. (In Persian)
Tabatabaei, S. M. H. (2008). Islamic Teachings. Qom: Bustan-e-Ketab. (In Persian)
Torkashvand, M., Mahdian, H., & Jahani Rad, H. A. (2024). Analysis of Population Changes in the Past Half-Century in Iran and Their Impact on Defense-Military Capabilities. Population and Development Quarterly, 1(2), 35–65. https://pdj.ihu.ac.ir/article_208920_afe18d05697d88ad68bfd00d750441e8.pdf  (In Persian)
Varzi, F., Ahangaran, M. R., & Aghaie Bajestani, M. (2019). Jurisprudential Evidence of Population Control in Islamic Citizenship Rights with an Emphasis on the Principle of Expediency (Maslahat). Medical Law Journal, 13(0), 87–98.
فصلنامه جمعیت و پیشرفت
دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 4
شماره پیاپی 4، فصلنامه تابستان
تیر 1403
صفحه 73-100

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 05 اردیبهشت 1403
  • تاریخ بازنگری: 25 اردیبهشت 1403
  • تاریخ پذیرش: 10 خرداد 1403
  • تاریخ انتشار: 01 تیر 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار