تفاوت های ناشی از شکاف نسلی در خانواده های ایرانی : یک پژوهش پدیدارشناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی با اصالت

نویسندگان

1 گروه مشاوره، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

2 گروه مشاوره دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه حضرت معصومه، قم، ایران.

چکیده

امروزه جامعه ایران، جامعه‌ای در حال گذار است. از جمله ویژگی‌های جوامع در حال گذار تفاوت‌های نسلی و شکاف نسلی است که چالش‌هایی را برای جامعه و خانواده به همراه می‌آورد. هدف از پژوهش حاضر بررسی پدیدارشناسانه نحوه مواجهه والدین با پدیده شکاف نزدیک و شناسایی تفاوت‌هایی نسبی در خانواده‌های ایرانی بوده است. پژوهشگر در این مطالعه با استفاده از روش پدیدارشناسی و از طریق انجام مصاحبه های نیمه‌ساختاریافته با ۱۲ نفر والدین دارای فرزندان 18 تا ۲۴ سال، تجربه زیسته خانواده‌ها را جمع‌آوری کرده است. نتایج به‌دست‌آمده پس از تحلیل ۷ مرحله‌ای مصاحبه‌ها نشان داد: نسل والدین و فرزندان تفاوت‌های بسیاری در ویژگی‌های شخصیتی، تعاملات، تفریحات، مسائل مالی و اقتصادی، ارزش ها و عقاید و مسائل مربوط به ازدواج را تجربه می‌کنند. رفتارهای والدین در مواجهه با شکاف نسلی نیز به دو درون‌مایه اصلی؛ عملکرد مثبت و عملکرد منفی تقسیم شده اند. رفتارهایی از جمله؛ گفتگو، ایجاد تفریحات مشترک، اتخاذ موضع برابر، پذیرش، گشودگی، ایجاد اتحاد خانوادگی و غیره منجر به کاهش شکاف نسلی شده است و رفتارهایی از جمله؛ مقایسه کردن، قهر و قطع ارتباط، پرخاشگری‌های فیزیکی و کلامی، اجبار و غیره بر شکاف نسلی تأثیر منفی دارد. اگر والدین بتوانند از رفتارهای منفی در مواجهه با تفاوت های نسلی دست برداشته و رفتارهای مثبت را جایگزین آنها کنند دو نسل در خانواده می‌توانند در سایه آگاهی و پذیرش تفاوت‌های نسلی، تعاملی سازنده داشته باشد و از چالش‌های ناشی از شکاف نسلی در امان بماند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Differences caused by generation gap in Iranian families: a phenomenological study

نویسندگان [English]

  • mohadaseh nafari 1
  • kiumars farahbakhsh 1
  • elham fathi 2
1 Counseling Department, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.
2 Counseling Department of the Faculty of Psychology and Educational Sciences. Hazrat Masoumeh University, Qom, Iran.
چکیده [English]

Today, Iranian society is a society in transition. Among the characteristics of societies in transition are generational differences and generation gap, which brings challenges for society and family. The aim of the current research was to phenomenologically investigate how parents face the phenomenon of close gap and to identify relative differences in Iranian families. In this study, the researcher has collected the lived experience of families by using the phenomenology method and conducting semi-structured interviews with 12 parents with children aged 18 to 24 years. The results obtained after the 7-step analysis of the interviews showed that: the generation of parents and children experience many differences in personality traits, interactions, entertainment, financial and economic issues, values and opinions, and issues related to marriage. Parents' behaviors in facing the generation gap are also related to two main themes; Positive performance and negative performance are divided. Behaviors including; Conversation, creating joint entertainment, adopting an equal position, acceptance, openness, creating family unity, etc. have led to the reduction of the generation gap, and behaviors such as; Comparing, violence and disconnection, physical and verbal aggression, coercion, etc. have a negative effect on the generation gap. If parents can stop negative behaviors in the face of generational differences and replace them with positive behaviors, two generations in the family can have a constructive interaction in the shade of awareness and acceptance of generational differences and avoid the challenges caused by the generational gap.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Generational gap
  • generational differences
  • Generation Z
  • phenomenological
  • family

آزادارمکی، تقی. غفاری، غلامرضا. (1386). جامعه‌شناسی نسلی در ایران، مرکز مطالعات جوانان و مناسبات نسلی، پژوهشگاه علوم انسانی، فرهنگ و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.
افشار کهن، جواد. بلالی، اسماعیل. واعظ زاده، ساجده. (1398). آینده‌پژوهی تغییرات اجتماعی خانواده (ارائه یک مدل نظری ترکیبی). مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، 8(4)، 793-818.
بختیاری، آمنه. نصیری، بهاره. (1397). تاثیر آموزش های نرم افزارهای هوشمند موبایلی (تلگرام و اینستاگرام) در ایجاد شکاف نسلی دختران با مادرانشان در نظام آموزش عالی ایران. پژوهش در نظام های آموزشی، 12(4)، 951-967.
بگی، میلاد. حسینی، حاتم. (1400). تفاوت‌های نسلی در نگرش نسبت به طلاق در ایران: کاربرد الگوی چندسطحی. پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 10(3)، 23-44.
دانش، پروانه. ذاکری نصرآبادی، زهرا. سادات عبداللهی، عظیمه. (1393). تحلیل جامعه‌شناختی شکاف نسلی در ایران. جامعه‌پژوهی فرهنگی، 5(3)، 1-30.   
سهراب زاده، مهران. پرنیان، لیلا. نیازی، محسن.خواجه نوری، بیژن. صادقی ده چشمه ای، ستار. (1398). مطالعه ی کیفی تجربه شکاف نسلی (نمونه مورد مطالعه: دختران شهر کرمانشاه). زن و جامعه (جامعه شناسی زنان)، 37(10)، 1-28.
شالچی بهزاد، کلاهی حامد صبا. (۱۳۹۷).ارتباط ساختاری شکاف میان- نسلی با اعتیاد به اینترنت در میان نوجوانان. فصلنامه علمی- پژوهشی خانواده و پژوهش. ۱۵ (۳)، ۹۷-۱۱۲.
شعبانی مینااباد، ملاحت. (1399). مقایسه اثر شکاف نسلی در استفاده از زبان، ارتباط کلامی و غیر کلامی پدران و پسران آن‌ها از دیدگاه زبان‌شناختی. پژوهش در نظام های آموزشی،14(8)، 685-701.
گلدنبرگ، ایرنه.  گلدنبرگ، هربرت. (2003). خانواده‌درمانی. ترجمه مهرداد فیزوزبخت(1398). تهران: روان.
گیدنز،آنتونی .(1998). تجدد و تشخص. ترجمه ناصر موفقیان(1394)، تهران:نشرنی.
مجلس آذر، محمدمهدی. غفاری، خلیل. ناطقی، فائزه. (1400). طراحی و اعتبار سنجی الگوی تربیتی والدین مبتنی بر سبک زندگی اسلامی به منظور کاهش شکاف بین نسلی. مجله علوم روانشناختی، 20(100)، 609-620.
میری، نسرین. نجفی، محمود. (1396).نقش صمیمیت،احساس تنهاییوناگویی خلقی در پیش بینی رضایت زناشویی. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم. 11(3)، 74-66 .        
Chantreau, Katell & Moal, Stefan. (2022). The Transmission of Breton in the Family: The Effect of Family Rupture and Recomposition. 10.1007/978-3-030-879105_4.
Dameria, Siregar & Santati, Parama & Nia, Meitisari. (2022). Conflict of Generational Gap in the Workplace. 10.2991/aebmr.k.220304.048.
Dhiman, P. K., & Jain, M. S. (2016). Generations gaps-issues and challenges. Saudi Journal of Humanities and Social Sciences, 1(3), 81-87.
Gladding, S. (2007). Family therapy, theory and practice. Englewood Cliffs Prentice Hall.
Li, C. (2020). Children of the reform and opening-up: China’s new generation and new era of development. J. Chin. Sociol. 7, 18. https://doi.org/10.1186/s40711-020-00130-x
Rawatlal, N., Kliewer, W., & Pillay, B. J. (2015). Adolescent attachment, family functioning and depressive symptoms. South African Journal of Psychiatry, 21(3), 80-85.
دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3
شماره پیاپی3، فصلنامه بهار
تیر 1403
  • تاریخ دریافت: 25 اسفند 1402
  • تاریخ بازنگری: 02 خرداد 1403
  • تاریخ پذیرش: 01 مرداد 1403