اثربخش‌سازی سیاست‌های جمعیتی در چارچوب مدل‌های: گذار جمعیتی، اقتصاد خانوار و اندازه‌گیری تعیین‌کننده‌های بلافصل فرزندآوری در ایران

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسنده

مشاور دبیر ستاد ملی جمعیت، تهران، ایران.

چکیده

مدل‌ها و نظریه‌های جمعیت‌شناختی متعددی در سطح خرد و کلان به تبیین تحولات جمعیتی پرداخته‌اند. در این مقاله تلاش گردید نسبت بین چارچوب هر یک از این مدل‌ها و نظریه‌ها با سیاست‌ها و قوانین ملی مرتبط با جمعیت با بهره‌گیری از شواهد آماری مورد بررسی قرار گیرد. این بررسی‌ها نشان داد در چارچوب مدل گذار جمعیتی: پیشگیری از رشد صفر یا منفی جمعیت و حفظ ساختار سنی جوانی جمعیت؛ در چارچوب مدل‌های اقتصادی فرزندآوری: مقرون به صرفه نمودن هزینه‌های فرزندآوری؛ در چارچوب مدل تعیین‌کننده‌های بلافصل فرزندآوری: معکوس نمودن اثر شاخص‌های بازدارنده فرزندآوری و کاهش اثر سقط غیرقانونی جنین؛ و در چارچوب مدل عوامل فرهنگی: تبیین، ترویج، فرهنگ‌سازی و اصلاح نگرش‌ها نسبت به جایگاه و ارزش فرزندآوری و همچنین آگاهی‌بخشی، مشاوره و آموزش‌های تخصصی به خانواده‌ها در زمینه فرزندآوری و فرزندپروری مورد توجه قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت بوده که موجب گردیده در این قانون، 29 ماده به اقدامات حمایتی و تشویقی نسبت به فرزندآوری، 16 ماده به ترویج، فرهنگ‌سازی، مشاوره و آموزش‌های تخصصی و 17 ماده به اقدامات اصلاحی و سلبی (مانند پیشگیری از سقط غیرقانونی جنین) در این حوزه اختصاص یابد. در ستاد ملی جمعیت نیز می‌توان راهبردهای اجرایی‌ای نظیر «فراهم نمودن زمینه حمایت از طرح‌ها و برنامه‌های ارتقاء دهنده‌ی نشاط و شادابی خانواده‌ها در فضای عمومی کشور»، «تعامل چهره‌به‌چهره و محله‌محور در ارائه مشاوره‌ها و آموزش‌های عمومی لازم به خانواده‌ها»، «اجرای اقدامات تشویقی و اعطای مشوق‌ها حتی‌الامکان در داخل محله‌های سکونت خانواده‌های مشمول به ویژه در مساجد» و نظایر آن را در دستور کار قرار داد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Improvement Effectiveness of Population Policies in Iran at framework of models: Demographic Transition; Household Economic and Measuring Proximate Determinants of Fertility

نویسنده [English]

  • Ali Akbar Mahzoon
Advisor to the Secretary of National Population Headquarters, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Several demographic models and theories at the micro and macro level have focused on demographic changes. In this article, an attempt was made to examine the relationship between framework of each demographic models and theories with national policies and laws related to population by using statistical evidence. These surveys showed that in the framework of the population transition model: preventing zero or negative population growth and maintaining the young age structure of the population; In the framework of economic models of childbearing: making childbearing costs affordable; In the framework of the model of proximate determinants of childbearing: reversing the effect of indicators that prevent childbearing and reducing the effect of illegal abortion; and in the framework of the model of cultural factors: explanation, promotion, culturalization and modification of attitudes towards the status and value of having children, as well as providing awareness, counseling and specialized training to families in the field of having children and raising children, have been considered by the Family and Youth Protection Law. In the National Headquarters of Population, it is also possible to put executive strategies such as "providing support for plans and programs that promote the vitality and freshness of families in the public space of country", "face-to-face and neighborhood-oriented interaction in providing necessary general counseling and education to families" and the like on the agenda.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Population Policies
  • The Youth of the Population
  • Family Support
  • Childbearing
  • Demographic Theories

دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 2
شماره پیاپی2، فصلنامه زمستان
اسفند 1402
صفحه 11-34
  • تاریخ دریافت: 29 دی 1402
  • تاریخ بازنگری: 17 اسفند 1402
  • تاریخ پذیرش: 18 فروردین 1403
  • تاریخ انتشار: 01 اسفند 1402