غایت شناسی افزایش جمعیت از منظر قرآن کریم با تکیه بر نظرات علامه طباطبایی در تفسیر شریف المیزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی با اصالت

نویسنده

استادیار مرکز علم و فناوری بنیادین اسلامی، پژوهشکده کوثر، دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام، تهران، ایران

چکیده

غایت‌شناسی یکی از مسائل اساسی در هر موضوع است تا حدی که کلیه فعالیت‌ها در راستای هدف سامان‌دهی می‌شود. تاکنون کمتر به مقوله جمعیت از منظر غایت‌شناسانه پرداخته شده و این رویکرد یکی از زوایای مغفول‌مانده در این حوزه است. یکی از پرسش‌های اساسی این است که تأکیدات فراوان بر افزایش جمعیت در نهایت به چه چیز منجر خواهد شد؟ و افزایش جمعیت مطلوب از نظر قرآن کریم چیست؟ در این نوشتار، مراد از جمعیت صرفا مقوله فرزندآوری نیست، لذا در ابتدا نسبت «فرزندآوری»، «جمعیت» و «جامعه» تبیین شده و در ادامه با تأکید بر نظرات علامه طباطبایی در المیزان، غایت‌شناسی افزایش جمعیت بررسی شده است. از منظر علامه جامعه یک هویت مستقل غیرقابل تقلیل به افراد است. فرزندآوری مقدمه افزایش جمعیت است به شرطی که با یافتن هویت مستقل به جامعه تبدیل شوند. از منظر قرآن و با تدبر در سوره‌های جمعه، منافقون و حدید، این جامعه زمانی به غایت مطلوب خود دست می‌یابد که حول ولی خدا هویت خود را بیابد. جامعه‌ی تشکیل یافته حول ولی خدا به دو شرط می‌تواند غایت ارسال پیامبران یعنی اقامه قسط و عدل را محقق سازد که این دو شرط با تدبر در سوره مبارک حدید بررسی شده است. مخالفان عدالت تلاش می‌کنند تا چنین جامعه هویت یافته‌ای حول ولی خدا شکل نگیرد؛ یا با کاهش جمعیت، یا با پراکنده کردن جامعه از حول ولی خدا. در این نوشتار ضمن بررسی غایت افزایش جمعیت، به تبیین توطئه مخالفان تحقق جامعه الهی و راه مقابله با این توطئه‌ها از منظر قرآنپرداخته شده است

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Teleology of population increase from the perspective of the Holy Qur'an based on the opinions of Allameh Tabatabai in Tafsir Sharif al-Mizan

نویسنده [English]

  • Hassan Owraei
Assistant Professor, Center for Fundamental Islamic Science and Technology, Kowsar Research Institute, Imam Hossein University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Teleology is one of the basic issues in every subject. One of the basic questions is what will the great emphasis on population growth ultimately lead to? And what is the desired increase in population according to the Holy Quran? In this article, the meaning of population is not only the category of having children, therefore, firstly, the ratio of "having children", "population" and "society" is explained, and then, emphasizing the opinions of Allameh Tabatabai, the teleology of population increase is examined. From Allameh's point of view, society is an independent identity that cannot be reduced to individuals. Having children is a prelude to population growth, provided that they become a society by finding an independent identity. From the perspective of the Qur'an and with consideration in Surahs Juma, Al-Munafiqun and Al-Hadid, this society will achieve its desired goal when it finds its identity around the guardian of God. The society formed around God's guardian can realize the purpose of sending prophets, i.e., establishing installments and justice, under two conditions, which are carefully examined in Surah Mubarak Hadid. Opponents of justice are trying to prevent such an identified community from forming around God; Either by reducing the population, or by dispersing the society around God's guardian. In this article, while examining the purpose of increasing the population, it is devoted to the explanation of the conspiracy of the opponents of the realization of the divine society and the way to deal with these conspiracies from the perspective of the Qur'an.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Population increase
  • the originality of society
  • Enfezaz
  • Allameh Tabatabai
  • Al-Mizan

دوره 1، شماره 2 - شماره پیاپی 2
شماره پیاپی2، فصلنامه زمستان
اسفند 1402
صفحه 121-146
  • تاریخ دریافت: 24 مهر 1402
  • تاریخ بازنگری: 29 آبان 1402
  • تاریخ پذیرش: 18 فروردین 1403
  • تاریخ انتشار: 01 اسفند 1402